Samen met Geonovum, Kadaster, ministerie BZK en andere partijen werken we binnen het programma ZoN-Datafundament aan de basisvoorziening Bestuurlijke Gebieden. Bestuurlijke gebieden zijn die gebieden waarbinnen het Rijk, gemeenten, provincies, waterschappen en samenwerkingsverbanden zoals veiligheidsregio’s bestuurlijke verantwoordelijkheid uitoefenen. De Basisvoorziening Bestuurlijke Gebieden heeft als doel een gedeelde en betrouwbare vastlegging van bestuurlijke gebieden te realiseren.  

Waarde van eenduidig beeld over Bestuurlijke Gebieden  

Een veelvoud aan maatschappelijke opgaven concurreert in Nederland om schaarse ruimte. Daarbij hebben vele partijen, allen met eigen verantwoordelijkheden, met elkaar te maken. Dat maakt dat de puzzel om te komen tot integrale oplossingen, complex. Om die oplosbaar te maken, is het voor alle overheden van belang om Bestuurlijke Gebieden scherp op de kaart te krijgen. Zodat duidelijk is waar een gemeente, provincie, waterschap of het Rijk formele verantwoordelijkheden heeft en waar niet. Dit is in veel gevallen nu nog niet met enkele muisklikken te achterhalen.  

Met de Basisvoorziening Bestuurlijke Gebieden (BBG) wordt het voor alle overheden makkelijker om samen te werken aan maatschappelijke opgaven. Ook het werken met de Omgevingswet, het verstrekken van vergunningen, afstemming bij incidenten, doorwerking van regelgeving en het organiseren van verkiezingen worden gemakkelijker.

Basisvoorziening Bestuurlijke Gebieden

De gegevens over bestuurlijke gebieden zijn nu nog in verschillende registraties opgenomen. Elke registratie doet dat op zijn eigen manier: met eigen identificaties en eigenschappen. De Basisvoorziening Bestuurlijke Gebieden (BBG) is gericht op het samenbrengen en het laagdrempelig ontsluiten van samenhangende data over bestuurlijke gebieden. Het maakt gebruik van een informatiemodel dat moet zorgen voor consistentie in gegevens en een eenduidig beeld van deze gegevens bij gebruikers.

De eerste versie van de BBG bevat de volgende gebieden:  

• Rijk (land)  
• Provincie  
• Gemeente  
• Waterschap
• Maritieme zones: de Nederlandse territoriale zee, aansluitende en economische zone en het continentaal plat

Daarnaast verkennen we de optie om later aanvullende gebieden zoals veiligheidsregio’s op te nemen. Overzeese gebiedsdelen, ondergrond (bijvoorbeeld mijnbouw) en het luchtruim vallen buiten onze huidige scope.  

Aanpak van de data-doorontwikkeling

We willen realiseren dat bestuurlijke gebieden eenduidig vastgelegd zijn. En dat ze eenvoudig, duurzaam en betrouwbaar beschikbaar zijn voor gebruik en zo van waarde zijn voor vele toepassingen. Denk aan vergunningverstrekking, afstemming bij incidenten, verkiezingen, heffingen, samenwerking voor de inpassing van opgaven en analyses.  

Daarvoor moet een aantal zaken goed geregeld worden:   

• Naast de actuele gebiedsindelingen moeten ook historische (vanaf jaar x) en toekomstige gebiedsindelingen (geplande herindelingen) beschikbaar komen. Tijdsaspecten zijn namelijk essentieel in wet- en regelgeving en voor vergunningen.  
• De data moeten continu en laagdrempelig beschikbaar en bruikbaar zijn en structureel worden beheerd.  
• Dit moet gebeuren op basis van heldere processen: bijhouding, kwaliteitszorg, afname en gebruik. En met duidelijke verantwoordelijkheden voor bijhouding, controle en handhaving.  

De realisatie gebeurt in stappen. We starten met enkele basisgebieden: gemeenten, provincies, rijk, waterschappen. Deze zijn geselecteerd op relevantie en op de mogelijkheid om er andere gebieden uit op te bouwen. Zo kunnen veiligheidsregio’s bijvoorbeeld worden opgebouwd uit gemeenten. Later is dit verder uit te breiden. Ook willen we maximaal gebruik maken van bestaande kaders en oplossingen. Denk daarbij aan het voortbouwen op de bestuurlijke gebieden API en het register van overheidsorganisaties dat administratieve data over openbare lichamen vastlegt. 

Hoe verder

Begin 2024 brengen we de kosten van de Basisvoorziening Bestuurlijk Gebieden in kaart. Ook werken we het realisatieplan uit en maken we afspraken over beheer en bronhouderschap. Naar verwachting volgt in de loop van 2024 de besluitvorming over de realisatie van de BBG. Deze besluitvorming bereiden we momenteel voor.  We willen zo snel mogelijk basisfunctionaliteiten bieden om het project voor iedereen werkend te maken en te houden. Hierbij hoort ook de doorontwikkeling van de API Bestuurlijke Gebieden. We voeren daarom gesprekken met de belangrijkste betrokkenen over aanvullende wensen en hun rol in de ontwikkeling en de vaststelling van de benodigde functionaliteiten van de voorziening.

Daarnaast onderzoeken we of in de toekomst ook de reglementsgrenzen van de waterschappen via de basisvoorziening ontsloten zouden kunnen worden. Deze reglementsgrens is tot nu toe nog niet laagdrempelig verkrijgbaar en is een waardevolle toevoeging omdat het de formele beheergrens van een waterschap is. De administratieve grenzen van waterschappen die worden gebruikt bij verkiezingen, zijn al wel toegankelijk.