Op 29 juni vond de tweede Geo-inspiratiedag plaats. Eén van de bevindingen van de eerste geo-inspiratiedag was dat kennis van je databronnen helpt om informatie op waarde te schatten. Op deze tweede geo-inspiratiedag haakten we daarop in met de fundamenten van de (basis)registraties en (basis)registraties als fundament.
Tijdens de eerste workshop ronde over het thema 'De fundamenten van data' keken we naar thema's zoals het verhaal achter de Basisregistratie Ondergrond, hoe de waterschappen hun data in zetten voor de samenleving en hoe de nieuwe WKBP-registratie in elkaar zit.
Tijdens de tweede workshop ronde gingen we dieper in op het thema 'Data als fundament'. Tijdens deze sessie presenteerde het Kadaster, NDW/CGI een experiment waarin zij linked data technieken met 3D visualisaties hebben gecombineerd. Daarnaast presenteerde Kadaster de API waarmee bestuurlijke grenzen nu in samenhang kunnen worden bevraagd.
Onder de afbeelding volgt een uitgebreider verslag en de mogelijkheid om sessie terug te kijken.
We trapten deze Geo-inspiratiedag af met twee inspirerende video's uit de reeks die DiS Geo aan het maken is over inspirerende gebruiksvoorbeelden van geodata in samenhang. De video's over de vastgoedmonitor en zonpotentie op daken zijn mooie voorbeelden van data als fundament. Vervolgens was het tijd om in het verhaal achter datasets te duiken. We nemen je in dit verslag mee in de fundamenten van data, data als fundament en data 'fundamentals'.
Fundamenten van Data
Wat is het verhaal achter de Basisregistratie Ondergrond? Hoe zetten de waterschappen hun data in voor de samenleving? En hoe zit die nieuwe WKBP-registratie eigenlijk in elkaar?
De ondergrond leest als een spannend boek
Michiel van der Meulen, hoofdgeoloog bij de Geologische Dienst Nederland (TNO) nam ons mee in de wereld van de ondergrond. In zijn sessie kijk je naar de wereld van de ondergrond als een boek op zijn kant. De pagina's kan je veelal niet openslaan, maar de inkt drukt wel eens door. Dat klinkt misschien alsof je dan nog niet veel weet. En zeker: de ondergrond heeft zijn mysteries. Maar als het op de data aankomt die Nederland beschikbaar heeft, rijdt Michiel naar eigen zeggen dagelijks in een Maserati.
Waterschapsdata
Guus Huls en Liesbeth van der Lee, Programmamanager Datastromen van het Waterschapshuis dompelden de aanwezigen in deze sessie onder in de wonderlijke wereld van het programma datastromen. Welke data verzamelen de waterschappen en hoe wordt die data maatschappelijk ingezet?
Alle publiekrechtelijke beperkingen in een registratie
De Wet kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen (Wkpb) is juridisch, inhoudelijk en technisch ingrijpend gewijzigd. Het transitietraject is onlangs voltooid en de nieuwe manier van werken is bij het Kadaster en bij alle bronhouders geïmplementeerd. Er is nu één integrale, landsdekkende, registratie van publiekrechtelijke beperkingen, waarin gebruik kan worden gemaakt van objecten uit diverse basisregistraties. En dat roept weer nieuwe interessante vraagstukken op...
Data als fundament
Naast de voorbeelden uit de opening, zijn data voor veel meer toepassingen een fundament. Het Kadaster, NDW/CGI presenteerden een experiment waarin zij linked data technieken met 3D visualisaties hebben gecombineerd. Daarnaast presenteerde Kadaster de API waarmee bestuurlijke grenzen nu in samenhang kunnen worden bevraagd.
De wereld in data
Met behulp van sensoren kan je de actuele toestand van de omgeving in beeld brengen. Hoe staat het met een spoorlijn, hoeveel energie wordt er nu opgewekt door de zon, wat is de situatie op de weg en zo verder. In een digital twin kan je die wereld visualiseren. In een use case in Rotterdam zijn real time sensordata, met behulp van linked data technieken en het 3D bestand van Kadaster in beeld gebracht. De wereld van de data-analist en de wegbeheerder komen hier mooi bij elkaar. Tony Baving (Kadaster), Robert Voûte en Henk van Haaster (CGI) laten zien hoe dit werkt èn wat de volgende stap is.
Bestuurlijke grenzen in samenhang gebruiken
Voor het bevragen van bestuurlijke grenzen moesten tot in het recente verleden meerdere API’s bevraagd worden en zelf allerlei koppelingen gelegd worden. Met de komst van de bestuurlijke grenzen API is dit voorbij en is er 1 plek waar je de bestuurlijke grenzen in samenhang kunt bevragen. In deze sessie laten Jasper Roes en Jense Wiersma zien welke mogelijkheden er zijn met de bestuurlijke grenzen API en laten we zien welke belangrijke rol de API speelt in het Digitaal Stelsel Omgevingswet.
Data 'fundamentals'
Wat zijn de regels en principes die we hanteren als het gaat om data? Ook daar bood de geo-inspiratiedag een mooie inkijk. Ton Zijlstra van Geonovum/The Green Land gaf een introductie op een Europees juridisch raamwerk waarin ontwikkelingen als data governance, dataspaces en AI worden ingebed. Marc de Vries en Paul Suijkerbuik lieten zien hoe de overheid ook data van derden kan gebruiken om maatschappelijke vraagstukken te onderzoeken. En Emily Daemen, Pauline Zwanikken en Frank Verschoor gingen de discussie aan over hoe we verantwoord gebruik kunnen maken van data.
Europees juridisch raamwerk voor data
De Europese Commissie heeft in het afgelopen halfjaar vier nieuwe wetsinitiatieven gepubliceerd op het gebied van databeleid.Een voorstel voor digitale markten, voor digitale diensten, voor AI en voor data governance en data spaces. Al deze voorstellen richten zich op twee dingen:
- De rechten en positie van burgers in een van digitalisering en data doordrenkte wereld te beschermen en te versterken, en
- Tegelijkertijd de sociaal-economische potentie van digitalisering en data veel beter te benutten.
De voorstellen die er nu liggen worden in de komende 2 jaren allemaal in enige vorm wet in de EU. Dit is het moment om onze maatschappelijke opgaven en werkzaamheden in die context te plaatsen en te kijken welke kansen daarin schuilen. Ton Zijlstra neemt je in deze sessie mee langs deze ontwikkelingen.
Publiek hergebruik private data
Gebruik van data van derden (niet-overheden) wordt cruciaal voor goed bestuur. Om niet iedere keer het wiel uit te vinden, doet de overheid er goed aan om afspraken te maken met deze derden over het gebruik van hun data. Marc de Vries voerde samen met Suzanne van Poelgeest van het ministerie van BZK een verkenning uit naar hoe de overheid dit het beste zou kunnen aanpakken. In de praktijk worden er nu al datadeals gesloten. Zo hebben de Waterschappen een deal gesloten met een bedrijf dat satellietdata inzamelt om die gegevens als open data beschikbaar te maken. En de VNG werkt aan leveringsafspraken met KvK, woningbouwcorporaties en met energiebedrijven om hun data herbruikbaar te maken door gemeenten. Paul Suijkerbuik en Marc de Vries nemen je mee in deze wereld van dealen of delen.
Verantwoord data delen
Niet alle data is open. Maar wat als de nood aan de man is? Of wat als je manager zegt: we gaan deze data nu beschikbaar stellen; wat doe je dan? Ethiek gaat over wat vinden wij - als samenleving - acceptabel als het aankomt op het delen van data. Hoe ga je om met de waan van de dag, de stress van het moment? In deze sessie nemen Emily Daemen, Pauline Zwanikken en Frank Verschoor, Geonovum/The Green Land je mee in een dilemma. Hoe bewust sta jij stil bij dataverzoeken?