In dit interview geeft hij antwoord op de vragen waar Team Integraal Gebruik zich mee bezig houdt, hoe ver ze momenteel zijn en hoe te komen tot een product dat integraal gebruik voor elk type gebruiker ondersteunt.

Vanwaar het initiatief voor een Team Integraal Gebruik?

Vooral omdat het nodig is! Gebruikers van basisregistraties vragen erom. Dat blijkt uit de gebruikersonderzoeken, uit de contacten die wij dagelijks met gebruikers hebben en uit de gebruikersoverleggen die we voor de meeste basisregistraties een aantal keer per jaar hebben. De gebruikers van de basisregistraties zijn tevreden over vrijwel iedere basisregistratie en ze worden ook massaal gebruikt. Miljoenen keren per dag zelfs! Al gaat het dan alleen om gebruik van data uit een enkele basisregistratie. Zodra je basisregistraties integraal wil gebruiken, dus data uit meerdere registraties wil combineren, wordt het lastig. Het Stelsel is daarop niet ontworpen. Dat heb ik persoonlijk ook aan den lijve ondervonden. Ik heb de afgelopen 25 jaar bij acht gemeenten in management- en directiefuncties gewerkt waar het altijd lastig bleek om data uit allerlei verschillende bronnen en basisregistraties bij elkaar te krijgen, terwijl dit juist wel nodig was. Dat komt doordat de basisregistraties onderling op andere manieren ontsluitbaar zijn, andere talen praten en gebruik soms wel of soms niet mag, doordat ze andere wetten hebben. Soms zijn ze gratis te gebruiken, soms moet je ervoor betalen.

De problematiek van integraal gebruik wordt ook steeds actueler. We raken steeds meer gewend aan data gedreven werken en de grote uitdagingen waarvoor de overheden staan hebben data nodig uit verschillende bronnen. Denk bijvoorbeeld aan de energietransitie, ondermijning, de woningbouw opgave. Maar ook voor dagelijkse vraagstukken in de geo-wereld ‘waar is iets en wat is iets?’ kom je er niet met een enkele basisregistratie. Voor wijkgericht werken en burgerparticipatie zijn dit belangrijke vragen. Niet voor niets wordt er hard gewerkt aan het ontwerp van de objectenregistratie (SOR) die overigens, naast integraal gebruik, ook integrale inwinning en integraal kwaliteitsmanagement mogelijk maakt. Voor belastingheffing, toeslagen en ondermijningvraagstukken komt daar ook nog de vraag ‘van wie is iets?’ bij. Voor burgerparticipatie en wijkgericht werken zijn die data nodig. Door te focussen op integraal gebruik, dragen we bij aan de samenhangende objectenregistratie.

Waar houdt Team Integraal Gebruik zich nu mee bezig?

We zijn nu een voorproefje van een integrale gebruiksoplossing (iGO) aan het bouwen waarin je een beperkte dataset integraal kunt gebruiken. Die dataset is in de afbeelding hieronder en via deze link te bekijken. We willen nu een eerste oplossing aanbieden waarin je een aantal datasets uit de geobasisregistraties integraal kan gebruiken. Met deze beperkte dataset kan je al een aantal vraagstukken oplossen. Dat is goed om mensen kennis maken met hoe een objectenregistratie wellicht in de toekomst gaat werken. We beogen met de iGO iets te maken waarmee je kan beginnen en waar we feedback op kunnen krijgen. Het hoeft nog niet meteen perfect te zijn, want we willen het binnen een paar maanden af hebben en geen jaren wachten. In de zomer gaan we de eerste iGO aanbieden zodat mensen het kunnen gaan gebruiken en ermee kunnen oefenen.

Hoe ver is Team Integraal Gebruik in dat proces?

We hebben eerst gekeken naar de herbruikbaarheid van integrale gebruiksoplossingen die al door overheden zijn ontwikkeld. Daar hebben we er twintig van onderzocht en bij vijf zaten er herbruikbare elementen in. Vervolgens hebben we nader onderzocht wat we konden hergebruiken en of dat voldeed aan de functionaliteiten die gebruikers aan een oplossing stellen. Daarna zijn we als DiS Geo met Kadaster, HaalCentraal en Gemeente Amsterdam rond de tafel gaan zitten om te bedenken hoe we eerste opzet van een oplossing moesten maken. Deze fase hebben we onlangs afgerond en nu zijn wij begonnen met de realisatie fase. Deze zomer willen we de eerste versie van een dergelijke oplossing aan de gebruikers aanbieden.

Zodra de iGO er is, moeten we het gebruik ervan stimuleren. We kunnen er namelijk niet vanuit gaan dat zodra we een eerste oplossing hebben gebouwd mensen het gaan gebruiken. Het stimuleren van het gebruik is dus een integraal onderdeel van het proces.

Hoe kom je tot een product dat integraal gebruik voor elk type gebruiker ondersteunt?

Er zijn heel veel verschillende typen gebruikers. Wij onderscheiden drie basistypen:

• Gebruikers die incidenteel selecties en combinaties uit verschillende basisregistraties willen maken. Dat kunnen naast overheden ook burgers en bedrijven zijn.
• Professionele gebruikers die (al dan niet repeterende) data nodig hebben voor hun werkzaamheden.
• Ontwikkelaars die de data uit de oplossing gebruiken om een andere toepassing te verrijken of de oplossing in hun eigen toepassing verwerken.

Deze drie soorten gebruikers stellen allemaal andere eisen. Met die drie brillen op willen we de user interface geschikt maken. Daarbij willen we niet alleen de ervaringen nadat de IGO is gelanceerd verzamelen, maar ook vooraf de user experience al testen. Daarvoor hebben we een gebruikerspanel waarin die doelgroepen worden onderscheiden. Met die input maken we snel het ‘minimal viable product’, waarna we feedback van alle gebruikers kunnen verzamelen.