Aanleiding

In Almere blijft er met stevige regenbuien steeds vaker water staan in de stad. Sommige panden en voorzieningen zijn kwetsbaar voor waterschade, vitale infrastructuur moet in beeld zijn en bijvoorbeeld hulpdiensten moeten overal nog bij kunnen komen. Het is dus belangrijk om effectieve klimaatacties in te gaan zetten, zoals waterberging. Almere wil beter kunnen berekenen welke schade er kan ontstaan en welke maatregel welk effect heeft - en hoeveel het gaat kosten. Bij dit alles helpt een digitale tweeling. De visualisaties maken het gesprek met bijvoorbeeld bestuurders over dit onderwerp een stuk gemakkelijker.

Prototype

Er is momenteel een digitale tweeling die kan laten zien hoe het regenwater in Almere zich ontwikkelt aan de hand van de hoeveelheid regen per uur. Ook de gebouwen en objecten die daardoor niet meer veilig zijn, zijn in beeld gebracht. Denk bijvoorbeeld aan elektriciteitskasten of viaducten waar hulpdiensten gebruik van moeten maken. Als je het onderwerp wateroverlast wil bespreken met bewoners of bestuurders, is het inzichtelijk dat je nu in 3D kunt laten zien hoe een terras overloopt en hoe hoog het water boven de wielen van auto's kan komen te staan. En hoeveel tijd het duurt voor het water zich weer terugtrekt.

Rioolstelsel meegenomen

De meeste 3D-modellen rond wateroverlast houden geen rekening met de afvoer van water via het rioolstelsel. In dit prototype is dat wel meegenomen. Het model laat het water eerst via het riool weglopen. Als dat vol is, spuit dat naar waterkanalen eromheen. Pas als die vol zijn, loopt het water over straten en pleinen.

Het prototype wordt nog verder doorontwikkeld zodat straks ook maatregelen tegen wateroverlast getest kunnen worden. Zo is beter te bepalen waar welk soort van maatregel het meest effectief is.

Techniek

Het prototype maakt gebruik van een 3D model van de bestaande stad. Almere heeft dit model, maar er kan ook gebruik gemaakt worden van bijvoorbeeld de 3D Basisvoorziening van het Kadaster. Daarnaast is een 3D-model van de riolering gebruikt. Verder is de GIS-tool Imagem ingezet voor 3D-analyses met open data. Projectleiding is in handen van Freek Boersma van adviesbureau Geodan. Het prototype ziet er simpel uit, maar er zit een ingewikkelde berekening achter. Het complexe algoritme is gemaakt door bureau Nelen en Schuurmans. Het is vernieuwend dat dit algoritme is afgebeeld tegen een 3D-omgeving. Hydrologische kennis is hierbij heel verantwoord ingezet. 

Wie zitten aan tafel?

Bij de fieldlabs in Zicht op Flevoland maak je een digitale tweeling nooit alleen. In dit geval zaten de volgende disciplines aan tafel: klimaatdeskundige (beleid), expert in de vervangingsopgave van de riolering (weet van riolering), waterexpert, data- en GIS experts, deskundige in digitale participatie, afdelingsverantwoordelijke en leveranciers. Zij leverden allemaal waardevolle inbreng en leerden ook van elkaar.

Hiermee werd ook duidelijk dat deze manier van werken ook moet landen in de gemeente. Samenwerking over afdelingsgrenzen heen en databedrevenheid zijn belangrijk. Daarom wordt nagedacht over experimenteren, opleidingen en over functioneel en technisch beheer.