Dat is goed nieuws, want het geeft ook meteen aan dat er steeds vaker met data gewerkt wordt en hoogstwaarschijnlijk komt dat ook ten goede aan het datagedreven werken aan onze leefomgeving.
Het gebruik van geo-informatie is belangrijk voor het maken van verstandige ruimtelijke keuzes. Met het programma Zicht op Nederland – Datafundament faciliteren we datagedreven werken zo goed mogelijk. Gegevens uit de geo-basisregistraties zijn daar een belangrijke basis voor.
Gebruik geo-basisregistraties
Het gebruik van gegevens van bijna alle geo-basisregistraties is in 2023 significant gestegen ten opzichte van het jaar daarvoor. Dat blijkt uit de gebruikscijfers van PDOK en cijfers uit de Monitor Digitale Overheid, die binnenkort gepubliceerd worden.
Publieke Dienstverlening op de Kaart (PDOK) is een platform voor het ontsluiten van geo-datasets van Nederlandse overheden en stelt digitale geo-informatie beschikbaar. De Monitor Digitale Overheid wordt ieder jaar samengesteld door ICTU en geeft inzicht in de voortgang en implementatie van de voorzieningen en bouwstenen die samen de digitale basis van de overheidsdienstverlening vormen. Geo-basisregistraties zijn daar onderdeel van.
In onderstaande tabel gaat het om alle officiële diensten om geodata te bevragen uit de geo-registraties inclusief de diensten via PDOK. De cijfers voor de BAG in 2021 en de BRT van 2020 zijn vertekend omdat op een andere manier is geteld (in verband met een nieuwe omgeving).
| Basisregistratie |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
| BAG |
3 miljard |
3,5 miljard |
1,6 miljard |
3,5 miljard |
4,6 miljard |
+31% |
| BRT |
5,3 miljard |
3,4 miljard |
4,6 miljard |
7,1 miljard |
8 miljard |
- 1% |
| BGT |
343 miljoen |
448 miljoen |
942 miljoen |
1,2 miljard |
1,7 miljard |
+37% |
| BRK, onderdeel Digitale Kadastrale Kaart |
1,9 miljard |
2,1 miljard |
3 miljard |
|
3,2 miljard |
+5% |
| BRO |
8,3 miljoen |
19 miljoen |
35 miljoen |
37 miljoen |
79 miljoen |
+108% |
Gebruik soorten diensten en uitleverformaten
Niet alleen het gebruik van gegevens uit geo-basisregistraties over de hele linie is gestegen, ook het gebruik van deze data via verschillende soorten diensten en diverse uitleverformaten is gegroeid. Hiermee kan de gebruiker zelf kiezen op welke manier de data opgehaald worden. Dat is afhankelijk van wat de gebruiker met de data wil. Wil je alleen een visualisatie maken, dan is een vector tile bijvoorbeeld een manier. Maar als je een hele dataset op wil halen om te combineren met eigen data, kan dat via een WFS.
Cijfers gebruik soorten diensten in 2023
|
Diensten
|
Gebruik via PDOK in hits 2023
|
|
WMTS
|
11 miljard
|
|
WMS
|
8,4 miljard
|
|
WFS
|
1,1 miljard
|
|
Overige downloads
|
134 miljoen
|
|
OGC Api Tiles en Styles
|
45 miljoen per maand in Q4 2023
|
Toelichting soorten diensten
WMTS
Web Map Tile Services (WMTS) zijn vergelijkbaar met WMS, maar bij Web Map Tilse Services is het kaartbeeld opgeknipt in tegels volgens een gedefinieerd grid.
WMS
Web Map Service (WMS) biedt een eenvoudige interface voor het bevragen van kaartlagen. Een WMS-aanvraag definieert de geografische laag (lagen) en interessegebied dat moet worden verwerkt. Het antwoord op het verzoek is een of meer geo-geregistreerde kaartafbeeldingen (geretourneerd als JPEG, PNG, enz.)
WFS
Web Feature Service (WFS) is een interface voor het bevragen, downloaden en bewerken van geografische vector data en bijbehorende administratieve data. Het antwoord op het verzoek is GML of GeoJSON.
Overige downloads
PDOK heeft voor een groot aantal datasets downloads beschikbaar. Gedownloade bestanden kunnen offline gebruikt worden in een GIS-applicatie. De downloads worden standaard geleverd in een gecomprimeerd (zip) formaat.
OGC API Tiles en Styles
Met de Vector Tiles (OGC API Tiles en Styles), kunnen gebruikers zelf de vormgeving van hun kaart bepalen. Vector Tiles zijn in tegenstelling tot statische PNG of JPEG-kaarten kleiner en bestaan uit (vector) informatie, wat gebruikt wordt om de kaart een stijl mee te geven.
Gebruik overige datasets PDOK
Op PDOK staan naast de gegevens van geo-basisregistraties, ook andere datasets met geo-informatie. Ook deze datasets worden goed benut.
Top 10 gebruik datasets PDOK in 2023
| Datasetgebruik via PDOK excl. basisregistraties |
Hits
|
|
Luchtfoto Beeldmateriaal
|
3,5 miljard
|
|
Locatieserver
|
802 miljoen
|
|
Ruimtelijke plannen
Bestuurlijke Gebieden
|
353 miljoen
104 miljoen
|
|
Actueel Hoogebestand (AHN)
CBS Wijken en buurten 2020-2022
|
87 miljoen
49 miljoen
|
|
Natura2000
HWH Kunstwerken
BRP Gewaspercelen
Publiekrechtelijke beperkingen
|
14 miljoen
13 miljoen
13 miljoen
9 miljoen
|
|
Overige interessante datasets:
3D basisvoorziening
Nationaal Wegenbestand
|
5,3 miljoen
4,4 miljoen
|
Aansluiting bij Federatief Datastelsel
Geo-informatie sluit steeds vaker aan op standaarden die in de niet-geowereld worden gebruikt, zoals in het Federatief Datastelsel (FDS). Dit is een stelsel dat via afspraken en oplossingen data beschikbaar maakt voor zo breed mogelijk gebruik. Hierdoor kan hoogwaardige data op een verantwoorde wijze ingezet worden voor maatschappelijke opgaven.
Voor FDS is van belang dat afnemers de geodata direct op kunnen vragen met diensten die gebaseerd zijn op REST-API’s en de bijbehorende standaarden. De BAG en BRO bieden deze manier sinds langere tijd aan. Zo bedroeg het gebruik van BAG volgens Rest API-standaarden in 2023 meer dan 500 miljoen bevragingen. Voor de Basisregistratie Ondergrond (BRO) gebeurde dit bijna 33 miljoen keer. Sinds mei 2024 zijn ook gegevens uit de BGT op deze manier te bevragen.
Voor meer informatie